El Francujo (Lingvo Internacia, Februaro 1896)
Antaŭ kelkaj tagoj ni skribis sufiĉe longan artikolon pri nia lingvo por l’ Union Vélocipédique de France, la plej malnova societo de ciklistoj en Francujo. Tiu artikolo, kiun ni titolis “Le cyclisme etl’Esperanto“ estis tre bone akceptite dank’ al nia amiko Pierre Deullin. Ĝi estos presita en la tuj venonta ĵurnalo de la societo, kiu kalkulas pli ol 20,000 da legantoj. Tiel ĝi povos fari grandan propagandon por nia lingvo, tiom pli, ke ni prezentis la demandon per la flanko praktika, rilate la ciklistojn kaj turistojn. En la fino de la artikolo ni aludis pri ekstera signo speciala por Esperantistoj, almenaŭ la turistoj. Tial ni denove turnas la atenton de la amikoj al tia kiun ĝi devas ludi, la plej bona kaj oportuna objekto estas ia speco de povos enmeti ĝin facile en la butonumon de sia vesto kaj ankaŭ demeti ĝin senpene. Jen estas la priskribo de tiu signo: Sur blanka emajla butono de ĉirkaŭ du centimetroj da diametro oni vidas, en la centro, verdan steleton kun oraj radioj. Super la stelo oni legas la vorton “Esperanto“ skribitan en malgrandetaj oraj literoj. sub la stelo sin trovas du oraj branĉetoj de olivo, kruciĝantaj per la finoj de iliaj trunketoj, kaj la butono estas rande ĉirkaŭita per ora streketo. Tiel farita, la signo sin prezentas belvida kaj la steleton oni distingas tre bone, kia ajn estas la nuanco de l’ vesto. Cetere la oro dolĉigas la krudecon de l’ kontrasto, kiu ekzistus sen ĝi, inter la blanka kaj verda koloro. La ovivaj branĉetoj, simbolo de paco, sin kunigas feliĉe kun la signifo de l’ steleto, simbolo de espero, por fari pli simpatian al multaj homoj la signon, kiun ni proponas al la akcepto de niaj amikoj. La objekto ne kostus pli kare ol unu franko, laŭ fabrikaj informoj al ni donitaj en Parizo. Sed por tio estus necese, ke la mendo atingu la nombron de unu milo da ekzempleroj almenaŭ. Oferante por Esperanto eĉ pli ol ni devus laŭ ordinara prudento, ni solaj ne povas entrepreni la efektivigon de tiu intencata signo. Sed se la amikoj ĝin aprobas, ili havu la bonecon skribi al ni kiom da ekzempleroj ili konsentis aĉeti. Tiam ni vidos ĉu tiu projekto povas tuj ricevi plenumon aŭ devas ankoraŭ esti prokrastata.
L’ Union Vélocipédique de France presos en sia ĵurnalo la diversajn vortojn proprajn al la ciklismo, tradukitajn en Esperanton, por montri bone, ke ni alingvo estas vere taŭga por tiu ĉi “sporto.“
En Montpellier nia lingvo akiris varmajn amikojn ĉe akademio de kleraj junuloj. Ili estis altiritaj al Esperanto per unu membro de ili societo, sinjoro P. Pélissier, kiu elokvente kaj konvinke prezentis al ili nian lingvon. La prezidanto de tiu akademio, s-ro J. Lubac, skribis al mi, ke li kun kelkaj amikoj fervore propagandos Esperanton en Montpellier kaj aliloke. Li jam komencis, parolante denove pri nia lingvo en unu kunsido de sia societo. La fondiĝo de Esperantista rondo en Montpellier estas tiom pli ĝojinda, ĉar la urbo posedas diversajn fakultatojn, por kies kursoj loĝadas en ĝi multe da studentoj francaj aŭ fremdaj. Sinjoroj Lubac, Pélissier kaj aliaj membroj de la supredirita akademie entuziasme aliĝis al nia lingvo.
Tre baldaŭ Esperanto kalkulos bonan amikon en la granda insulo Madagaskar. Tien efektive alvenos, post kelke da tagoj, en Tananarivon, sinjoro P. Bourdier, kiu aliĝis tre varme al la lingvo, dum li ankoraŭ loĝis en Tébourba, Tunisujo.
De Alĝerio kaj de Kanada ni ricevis leterojn petantajn informon pri nia lingvo. Ĉio igas nin esperi, ke la skribintoj donos sian aliĝon.
Ni presigis folion por montri la manieron ellerni metode kaj orde nian lingvon al francoj aŭ al kiu komprenas la lingvon francan. Estus bone, se ĉiuj niaj lernolibroj donu ion analogian al la novaj varbitoj, ĉar la sperto konvinkis nin, ke malgraŭ ĝia granda facileco, aŭ precize pro tiu facileco, multaj ellernas Esperanton tre mallerte.