Pli bone ol venĝi (Literatura Mondo, Aprilo 1933)
Akto III. Sceno 1.
(Printempe de la dua jaro de An’ei (1773), pli ol dudek jarojn post la okazaĵoj en Akto II. La loko estas Ao-no-Doomon ĉe Jabakei en Kjuuŝuu. Pro oportuneco oni uzas la nomon poste donitan. — La enirejo de la tunelo. Dekstre, la rokoj estas deŝiritaj kaj parto de l’ Jamakuni Rivero estas videbla. La reston de la scenejo okupas griza rokmuro, en kies mezo estas la faŭko de la tunelo proksimume ses metrojn alta kaj ok metrojn larĝa. Malgrandaj ŝtonoj estas disĵetitaj ĉie ĉirkaŭe. Apud la rivero staras kelkaj junaj kriptomerioj. Laŭ la rando de la rokmuro, tabula ponto pendas danĝere. Ĝi sin apogas al ĉeno. Kiam la kurteno leviĝas, Maljunulo ŝajne de sufiĉa bonhavo, Kolportistino kaj Kamparano kun ĉevalo venas en ordo trans la ĉenponton timeme. Kiam ili ĉiuj transiĝas, ili haltas kelkan tempon por ripozi sur la scenejo.)
Maljunulo (sidiĝas sur roko kun ekĝemo de trankviliĝo). Mi ĝojas, ke mi faris ĵurpromeson pilgrimi al Haĉiman Sanktejo de Usa unu fojon por ĉiu jaro, sed transiri tiun ĉi ĉenponton ĉiam egalas riski la vivon. Ĉar ne blovas la vento la lastajn tagojn kaj la pontotabuloj estas renovigitaj, nun ne estas danĝero por homa vivo, sed la paŝoj de maljunulo estas malfirmaj, malfirmaj.
Kolportisto. Mi estas loĝanto de Hida vilaĝo, kaj devas transiri la ponton ĉiutage, do mi jam alkutimiĝis, sed en pluvaj tagoj, kiam ĝi estas glitiga kaj skuiĝas pro la vento, estas vere danĝere.
Kamparano (fine veninte trans la ponton kun sia ĉevalo). Ha, estis malfacilege. Survoje, kiam mi pensis, ke jam la ĉevalo obstiniĝos, mi tremis de timego.
Kolportistino (al la Kamparano). Sinjoro Sakuzoo. Efektive vi devas esti atenta. Estas vere danĝere, kiam vi estas kun ĉevalo. Se vi enfalus kun la ĉevalo kiel sinjoro Sinnemon de Kakizaka en la lasta jaro, tio estus via fino.
Kemparano (ŝerce). Se mi mortus kun vi, almenaŭ la homoj babilus pri ni, sed morto kun ĉevalo ja estus morto de hundo.
(Du Ŝtonhakistoj venas el la tunelo portante ŝanĝon de ŝtonhakaĵoj.)
Kamparano. Hola, Ŝoo-don. Vi laboras diligente, ĉu ne? Ĉu la laboro iom progresis?
Unua Ŝtonhakisto (demetante la ŝarĝon kaj sidiĝante sur ĝi). Nenia ŝanĝo, de kiam mi venis. Ĉar ni traktas grandegan rokegon, ni ne povas trahaki eĉ dudek metrojn en duona jaro aŭ unu.
Kamparano. Povas esti. Povast esti. Komence mi pensis, ke ĝi estas tiel neebla laboro, kiel rigardi la sunon tra la trueto de kudrilo. Sed la persistemo de sinjoro Rjookai estas admirinda. Komence oni nomis lin »Freneza Bonzo,« aŭ »Trompisto,« kaj kiam mi estis juna, mi mem ĵetis unu aŭ du ŝtonojn post li. Sed oni klinis la kapon antaŭ lia persistemo. Oni diras, ke la ŝtonhakistoj estas duobligitaj, de kiam la distriktestro donis al li rekompencon.
Dua Ŝtonhakisto. Ĝis nun ni trahakis kvar kvinonojn de ĝi, tial nun restas tre malgranda laboro. Lastatempe, sinjoro Rjookai preskaŭ ne dormas en la nokto.
Maljunulo. Mi deziras ĝisvivi iamaniere, ĝis tiu ĉi tunelo estos preta. Kaj laŭ tiu ĉi mezuro, ŝajne mia deziro estos plenumita.
Kamparano. La kamparanoj de la sep vilaĝoj de Jamakuni-valo malpacience atendas ĝian pretiĝon. Mi mem intencas helpi ankaŭ en tiu ĉi jaro tuj, kiam mi finos la plantadon de rizo. Mi timas, ke mi estas tro komforta lasante sinjoron Rjookai mem fari ĉion.
(Multaj Kamparanoj alvenas de maldekstre.)
Dua Kamparano (irinte al la faŭko de la tunelo kaj streĉante la orelojn). Ha, ĝi fariĝis profunda. Antaŭ du aŭ tri jaroj, ankoraŭ la sono de la marteloj aŭdiĝis ĝis la faŭko.
Tria Kamparano. Fariĝis profunda. Tre profunda. Mi vetis kun Rinhaĉi de la najbara vilaĝo, ke tio bezonas unu jaron kaj duonon, kaj laŭ tiu ĉi mezuro, mi gajnos.
Kvar Kamparano. Vi, senhonta fripono! Pro sijnoro Rjookai penanta plene kovrite la polvo, vi estos punita de Ĉielo.
Tria Kamparano. Tute ne, Sinjoro Rjookai ĉiam diras, ke li ellaboras sian propran saviĝon, kaj ankaŭ por ni estas eterna la graco, ĉu vi ne memoras?
Kvara Kamparano. Nur por pagi pro sia krimo, ĉu homo povas fari tiel grandegan laboron kiel tiu? Ĉio estas pro lia sankta ĵuro por elaĉeti ĉiujn vivulojn. Kiam mi estos libera, ankaŭ mi intencas helpi.
Tria Kamparano. Bone, diru mensogon. Vi ĉiam diras, ke vi helpos, jaron post jaro, kaj vi ne prenis martelon eĉ unu fojon ankoraŭ, ĉu ne?
Kvara Kamparano. Ĉu ne estas same pri vi?
(Dum la Kamparanoj interparolas, Ĵicunosuke envenas. Li estas en simpla vojaĝvesto kaj portas katunan pluvmantelon. Kiam li vidas la tunelon, li rigardas la planon de la ĉirkaŭaĵo iom ekscitite, kaj poste ekzamenas la ĉenponton kondukantan dekstren kaj revenas kaj enrigardas la tunelon. Intertempe li tiras al si la atenton de la Kamparanoj.)
Ĵicunosuke (fine alparolas la Duan Kamparanon). Pardonon mi petas! Mi deziras vin demandi pri io. Oni diras, ke en la tunelo estas bonzo nomata Rjookai, sed ĉu tio estas vero?
Kamparanoj (kune). Kial tio ne estus vero? Sinjoro Rjookai ja estas preskaŭ la posedanto de tiu ĉi tunelo.
Ĵicunosuke. Ĉu jes? Mi do deziras demandi plu, kiomjara li estas proksimume?
Unua Ŝtonhakisto (suspekteme rigardante la nekonatan militiston). Sinjoro Rjookai estas pli ol kvindek-jara. Jam baldaŭ estos sesdek.
Ĵicunosuke (trankvile). Mi aŭdis, ke lia naskiĝloko estas Kaŝiŭazaki en Eĉigo.
Unua Ŝtonhakisto. Jes, ĉiuokaze li diras, ke ĝi estas regiono, kie multe neĝas.
Ĵicunosuke. Ĉu vi ne aŭdis, ke li servis en Edo dum sia junaĝo?
Dua Ŝtonhakisto. Jes, mi aŭdis, ke li servis. Foje li rakontis al mi pri la prospereco de Asakusa Kanzeon.
Ĵicunosuke (fine streĉigante). Dankon pro via informo. Kaj ĉu tio ĉi estas la sola enirejo de la tunelo?
Unua Ŝtonhakisto. Jes, estas videble. Por malfermi la alian transe, sinjoro Rjookai nun entreprenas suferigan penlaboron.
Ĵicunosuke. Kiel longe estas la tunelo?
Dua Ŝtonhakisto. Kion vi volas fari post tia demando?
Ĵicunosuke (enpensiĝinte momenton). Mi volas vidi tiun sinjoron Rjookai. (Li estas enironta.)
Unua Ŝtonhakisto. Atendu. Homo ne konanta la lokon, ne povas enpaŝi. Rokoj elstaras tie kaj ĉi tie kaj kavoj estas tre multaj.
Ĵicunosuke. Do, ĉar mi havas kun li aferon, ĉu vi ne bonvolus al li diri, ke iu faris la tutan vojon de Eĉigo por lin vidi?
Unua Ŝtonhakisto. Tuj mi enkuros kaj diros al li. (Enkuras.)
Dua Ŝtonhakisto. Ĉu vi estas parenco de sinjoro Rjookai? Ĉiu en la sep vilaĝoj de tiu ĉi Jamakumi valo estas de li treege helpata. Ni ŝuldas al li koran dankon. (Sin klinas.)
Maljunulo (venante antaŭen). Eble lia reputacio ne povis atingi de Kjuuŝuu tute ĝis Eĉigo, sed sinjoro Rjookai estas de la popolo de la sep vilaĝoj de tiu ĉi valo tiel dankata kiel Ĵiĉi Bosacu.[1] (Klinsalutas. Returne rigardas la aliajn.) Jen estas lia parenca sinjoro militisto. Ĉiuj esprimu vian dankon. (Ĉiuj klinsalutas kune. Ĵicunosuke, iom konfuzita spirite, resalutas facile.)
Maljunulo. Vi ne povas esti lia filo, ĉu ne? Ĉu vi estas lia nepa? Estu plej bonvenanta ĉi tie. Kie en la mondo vi aŭdis pri tio?
Ĵicunosuke. Mi estis en vojaĝo por viziti ĉiujn provincojn, por ekzerci min survoje en glavarto, kaj mi ricevis la informon de iu ĉe Haĉiman Sanktejo en via provinco.
Maljunulo. Tio estas certe renkontiĝo dank’ al la graco de Ĉielo.
Dua Kamparano. Jam pasis dudek jaroj ĝis tiu ĉi jaro. En la daŭro de tiu longa tempo li penlaboris kun sia tuta koro. Li diras, ke tio estas por elaĉeti liajn ripetitajn krimojn plenumitajn en lia juneco, kaj lastatempe li svingas martelon eĉ en la nokto.
Ĵicunosuke (duone al si mem). Por elaĉeti siajn ripetitajn krimojn? Sed la kruelege malvirto, mortigo de sia sinjoro, ne povas esti forviŝita. (Ridas mokeme.)
Maljunulo. Eĉ mortigo de sia sinjoro tio estis? Sed per tiu spirito, eĉ tio, eble, estas forviŝita.
Ĵicunosuke. Ĉu tio estas forviŝita aŭ ne, vi vidos baldaŭ. (Ridas ironie.)
(La homoj komencas iom suspekti Ĵicunosuke’n kaj flustras inter si. Tiam Rjookai elvenas kun du Ŝtonhakistoj subtenantaj lin ambaŭbrake. Ĵicunosuke kaŝe malsekigas la vinkton en la tenilo de sia glavo. Rjookai estas malgrasega kaj osteca, kaj liaj kruroj sub la genuoj estas precipe maldikaj. Kvankam lia deŝiriĝinta robo montras, ke li estas bonzo, liaj haroj kreskis longe kaj kovras lian sulkozan vizaĝon. Liaj okuloj estas nebulaj kiel cindro. Kiam li eliĝas el la tunelo, li ŝanceliĝas kvazaŭ blindigita de subita lumo. Kiam la Kamparanoj ekvidas lin, ili surgenuiĝas kaj adorkliniĝas.)
Dua Ŝtonhakisto (helpante Rjookai’n). Gardu vin.
Rjookai (palpante per siaj manoj). Kie li estas? Kie li estas?
Dua Ŝtonhakisto. Jen ĝuste tie. Tuj tie.
Rjookai (kvazaŭ li trovis malklaran figuron de Ĵicunosuke). Kiu estas vi? Miaj maljunaj okuloj estas kadukiĝintaj kaj vidas tre malfacile.
Ĵicunosuke (iom surprizita de la ekvido de sia kadukiĝinta malamiko kaj perdinta la streĉan severecon alprenitan je la komenco.) Ĉu vi estas nomata sinjoro Rjookai?
Rjookai. Jes, mi estas. Kaj vi?
Ĵicunosuke (iom ekscitite). Kiel ajn vi aliformigis vin en bonzon nomatan Rjookai, aŭ kiel ajn vi nomas vin, eble vi ne mensogos. Vi ne forgesis, kiel en via juneco, nomata Iĉikuroo, vi mortigis vian sinjoron, Saburobjoe Nakagaŭa, en Edo kaj forkuris, ĉu ne?
Rjookai (montrante per trankvile sed humile voĉo ke li, kvankam bedaŭras sian krimon, estas savita de siaj pekoj). Mi ne forgesis. Mi ne forgesis. Kaj kiu estas vi, kiu diras tion?
Ĵicunosuke. Eble vi ankaŭ tion ne forgesis. Mi estas Ĵicunosuke, unusola filo de Saburobjoe.
Rjookai (verŝante maldolĉajn larmojn). Sinjoro Ĵicunosuke! Mi memoras. Mi bone memoras. Kiu mortigis vian patron kaj forkuris, estis neniu alia ol tiu ĉi mizera Rjookai.
Ĵicunosuke. Mi pasigis ĉirkaŭ dek jarojn de doloro kaj agonio por venĝi mian patron kontraŭ vi, vi, monstra mortiginto de sia mastro kaj forkurinto. Ĉar ni renkontiĝis nun ĉi tie, jam estas tro malfrue forkuri, do batalu kun mi juste.
Rjookai. Vi tre longe suferis. Mi tre bedaŭras. Mi nur pensis pri la elaĉeto de miaj pekoj. Mi neniam pensis, ke mi kaŭzis al vi tiom da doloro. Nu, forprenu mian vivon. (Komencas iom vidi.) Fine mi vidas vian vizaĝon. Al mi ŝajnas, ke mi kvazaŭ rigardas la vizaĝon de via patro kun ĉagrenego antaŭ miaj okuloj. Nu, forprenu mian vivon. Eble vi jam aŭdis; tiu ĉi fosaĵo estas tunelo, kiun tiu ĉi mizera Rjookai deziris fosi por elaĉeti siajn pekojn, kaj post dudek Paĝo:Literatura Mondo - Aprilo 1933.pdf/7 Paĝo:Literatura Mondo - Aprilo 1933.pdf/8
- ↑ Nomo de Budao.