Laŭroj/La onklino el Ameriko

Nekredeblaj aventuroj de Sro Radamanto

Indekso : Laŭroj La onklino el Ameriko

La sinofero

SEPA MENCIO

La onklino el Ameriko

Personoj

Sino Plenvolo, onklino de Sro Polimo, doktoro. Sino Polimo.
Sro Smitso, kapitano. Sino Smitso. Sro Hejno, advokato. Sino Hejno. Sro Dalmo, negocisto. Sino Dalmo. Sro Laŭdo, ekskapitano.		Amikoj de la gesinjoroj Polimo.
Mario, servistino de Polimo. Bil (negro), servisto de Sino Plenvolo.

Salono de Polimo.
Longa tablo, dekstre kaj maldekstre seĝo, poste sep seĝoj.
La pordo ĉe la fundo estas malfermita.
Letero kuŝas ĉe la pordo dekstre.—Funde tableto en angulo.

Sceno unua

MARIO sola; poste GES^oj SMITSO.

Mario, aranĝante festan tablon.—Kara ĉielo, kian malagrablan vivon havas simpla servistino! Labori, labori, kaj refoje labori de la frua mateno ĝis noktiĝo; kaj se ŝi kuraĝas ripozi momenton, ŝi povas altiri sur sin la plej grandajn riproĉojn de la mastrino. Se la gemastroj estus nur riĉaj, ili povus dungi pluan servistinon, mi havus tiam kelkfoje ripozon kaj liberan tempon por eliri kun mia korporalo. Ho, estas tiel agrable promeni kun li. Se li nur baldaŭ fariĝus serĝento por edziĝi kun mi kaj por liberigi min de tiu ĉi domo. (Ŝi volas eliri dekstre kaj ekvidas la leteron.) Kio estas tio? (Prenante ĝin.) Ho, letero; verŝajne la doktoro perdis ĝin... de kiu ĝi estas? (Malfaldante ĝin.) Ĉu do ne estas krimo legi ĝin!?... tiom pli ĉar mi ne babilados pri la enhavo. (Legante). Ĉikago, la duan de decembro 1900. Kara Nevo! Vi estos surprizita kiam vi ricevos leteron de sinjorino, al vi tute nekonata. Mi tial komencas konigi min al vi. Sendube vi rememoras vian karan patrinon, kiu mortis, kiam vi estis nur okjara knabeto, kaj sendube vi ankaŭ memoras, ke ŝi parolis al vi pri sia sola fratino, kiu iris al Ameriko kun la fama kuracisto Plenvolo, kies edzino ŝi estis.—Nu kara nevo, mi estas tiu onklino, kiu foriris de Eŭropo, kaj kiu preskaŭ neniam skribis, nek al via patrino, nek al iu alia el la parencaro pro kaŭzo, kiun mi ne klarigas nun al vi. Sufiĉu, ke vi scias, ke mi vivas ankoraŭ, kaj ke mia edzo mortis ĉirkaŭe antaŭ unu jaro, lasante min tute sola en la vasta Ameriko. Mi neniam amis tiun ĉi mondparton, kara nevo, sed mia Fritso (tiel sin nomis mia edzo), ne volis reiri Eŭropon, ĉar li povis pli facile riĉiĝi en la nova mondo ol en la malnova. Ni vivis ĉiam feliĉe, kaj tre ordinare, tio estas, tre ŝpareme, kaj mi intencas daŭrigi tiun viv-manieron. Tamen mi kore deziras returni al Eŭropo por pasigi miajn lastajn jarojn ĉe mia nevo, kiu portas la nomon de mia edzo. Ĉu vi povus konsenti al tio? Mi tre ĝin dezirus, tiom pli, ĉar mi scias (pli malfrue mi klarigas al vi kiamaniere) ke vi estas edziĝinta, kaj ke vi havas tre amindan edzinon. (La gesinjoroj Smitso estas enirontaj sed vidante Marion, ili sin donas signojn silenti kaj aŭskulti. Ili restas en la malfermita pordo.) Ŝi do konsentos ankaŭ ricevi min kiel kunloĝantinon, ne vere? Mi posedas ĉirkaŭe 100 000 dolarojn, kiujn Fritso postlasis al mi, kaj kiuj post mia morto alfalos preskaŭ ĉiuj al vi ambaŭ, se vi estos bonaj por mi. Mi estos tre nepostulema, kaj kontentiĝos kun ordinara ĉambro por mi kaj ĉambreto por mia servisto, kiun mi kunprenos. Tiu servisto estas nigrulo. Mi amas lin, ĉar li servis min jam de jaroj fidele, tiel, ke mi decidis ne eksigi lin de mia servado. Krom la nigrulo, mi havas verdan papagon, kiu parolas, li povas diri: La doktoro estas fripono, kaj Fritso trinkas bieron. Fine mi posedas belan katinon, kiun kontentiĝos malgranda loko en via domo. Se via domo estas tro malgranda por vi kaj mi kun mia nigrulo, papago kaj katino, bonvolu tiam lui alian pli grandan domon, mi plene redonos al vi ĉiujn viajn elspezojn neordinarajn. Ne kredu, kara...

Sceno dua

MARIO, S^o kaj S^ino SMITSO; S^ino POLIMO en la postscenejo.

S^ino Polimo, ekstersalone, dekstre.—Mario!

Mario.—Ĉielo! Sinjorino vokas min. (Ŝi rapide remetas la leteron apud la pordo. La gesinjoroj Smitso foriras, fermante senbrue la pordon post si.)

S^ino Polimo, vokante pli laŭte ol antaŭe.—Mario! Mario!

Mario.—Mi jam alvenas sinjorino! (Ŝi volas eliri dekstre. Oni laŭte frapas al la pordo je la fundo.) Ho, oni frapas! (Ŝi malfermas la pordon je la fundo kaj la gesinjoroj Smitso eniras.)

S^ino Smitso.—Bonan vesperon Mario! ĉu la doktoro estas hejme?

Mario.—Ne sinjoro, li eliris antaŭ unu horo.

S^ino Smitso.—Ĉu sinjorino ankaŭ eliris?

Mario.—Ne sinjorino, ŝi estas hejme, mi...

S^ino Polimo, vokante ankoraŭ pli laŭte.—Mario! Mario! Venu do!

Mario.—Jes, sinjorino, mi jam venas!

S^ino Smitso.—Iru nur, ni atendos momenton; diru, ke ni deziras fari tre malgrandan viziton.

Mario.—Jes, gesinjoroj, mi tuj ĝin diros. (Ŝi eliras dekstre.)

S^o Smitso.—Nu, kion vi diras pri tiu letero?

S^ino Smitso.—Ho, sinjorino Polimo jam de longe montris ĝin al mi, sed poste alvenis ankoraŭ tri aliaj leteroj en kiuj la maljuna onklino tre plendis pri ĉiuj specoj da malfeliĉaĵoj. Unue mortis la katino, due la nigrulo malsaniĝis, tiel ke la vojaĝo devis esti prokrastata, trie...

S^o Smitso.—Eble ŝi perdis sian monon...

S^ino Smitso.—Ne, ŝi ne plu skribis pri la mono, sed la gesinjoroj Polimo tre timis, ke grava malagrablaĵo okazis pri ĝi, tamen ili ne diris pli multe pri la afero, nur ke ili tre bedaŭras, ke ili luis tiun ĉi grandan domon, ĉar la doktoro timas, ke la vojaĝo de la onklino refoje estos prokrastata.

S^o Smitso.—Ĉiuj niaj amikoj ekaŭdis pri la leteroj, kaj cetere?

S^ino Smitso.—Ho jes! kaj ni interkonsentis fari hodiaŭ plezurigan ŝercon, en kiu vi kaj mi ludos la ĉefrolojn.

S^o Smitso.—Kaj nia vojaĝo al Amsterdam?

S^ino Smitso.—Estis nur preteksto por ne ĉeesti en tiu ĉi domo hodiaŭ vespere. La telegramo, pri kiu mi parolis al vi, tute ne alvenis. Ni tamen nun venas por senkulpigi nin.

S^o Smitso.—Sed mia kara, kiel do vi ne pli frue parolis al mi pri via ŝerco, vi do malkonfidas min?—mi do ne plu estas infano!

S^ino Smitso.—Mi havis mian tialon por tio! Vi ja scias, ke vi tute ne povas teni sekreton... Nur ne koleretu! Ni tuj rehejmiĝos kaj revestos nin por la ludotaj roloj; ni revenos ĉi tien post kelkaj minutoj por surprizi la geedzojn Polimon; mi kiel la onklino kaj vi kiel la nigrulo.

S^o Smitso.—Vi do ne postulas de mi, ke mi pentros min tute nigre?

S^ino Smitso.—Nur la vizaĝon; mi ĝin faros mem, kaj vi portos nigrajn gantojn.

S^o Smitso.—Sed, mia karulino, tio estas neebla, kie vi prenos la parolantan papagon?

S^ino Smitso.—Ne maltrankviliĝu, mi diras, ĉio estas en ordo, vi vidas mem, sed silentu, iu venas!

Sceno tria

S^o kaj S^ino SMITSO, S^ino POLIMO.

S^ino Polimo, enirante.—Pardonu, ke mi igis vin atendi tiel longe.

S^ino Smitso.—Ne estas kaŭzo por tio, kara amikino, ni nur venas por gratuli vin, kaj por senkulpigi nin pro nia malesto hodiaŭ vespere. Ni nepre devas iri Amsterdamon pro gravaj aferoj, ni tre bedaŭras, sed ni ne estas kulpaj en tio.

S^o Smitso.—Jes, la afero estas grava, kaj ne...

S^ino Smitso.—Sed ni ne povas forbabili nian tempon, ĉar la vagonaro foriras post duono da horo; ni do devas rapidi. Nu, kara amiko, gratulu vian edzon por ni kaj amuziĝu bone!

S^ino Polimo.—Dankon. Fritso ankaŭ bedaŭros vian maleston, ĉar sen la kapitano, la festoj preskaŭ ĉiam nebone sukcesas.

S^ino Smitso.—Ho! vi tamen amuziĝos! Nu, kara amikino, ni devas foriri, adiaŭ! (S^o kaj S^ino Smitso foriras.)

Sceno kvara

S^ino POLIMO, poste S^o POLIMO.

S^ino Polimo.—Jam la oka horo; post kelkaj minutoj mi povas atendi la vizitantojn. Sed kie do estas Fritso? (Ŝi rigardas tra la fenestro) jen, li alvenas! Nun unue mi ekzamenu ĉu Mario bone aranĝis la tablon: Jen sidos la gesinjoroj Hejno; jen sinjoro Laŭdo; jen la gesinjoroj Dalmo, kaj jen ĉi Fritso kaj mi.... La tablo vidiĝas tre bone, la gastoj povos esti kontentaj! Se ili nur ne alvenus tiel malfrue! (S^o Polimo eniras.) Mi ĝojas Fritso, ĉar vi alvenis; la gastoj estos tie ĉi baldaŭ... La gesinjoroj Smitso ĵus alvenis por diri, ke ili ne povas partopreni en nia malgranda festo; ili nepre devis tuj foriri al Amsterdamo, pro gravaj aferoj. Mi devas gratuli vin por ili.

S^o Polimo.—Mi bedaŭras ilian maleston.... Jen refoje leteron de onklino, la leteristo donis ĝin al mi, kiam mi eniris la pordon.

S^ino Polimo.—Rapide! Malfermu! Mi estas scivola ĉu ia malfeliĉaĵo okazis, ĉar la lastaj leteroj tute ne plaĉis min... Nu? kion ŝi skribis?

S^o Polimo, legante.—Kara, genevoj! Mi sciigas vin, ke vi povas atendi min jam morgaŭ. Mi ĵus alvenis en Rotterdamo. Mi havis terurajn malsanojn de maro, sed nun sentas min sufiĉe bonete por vojaĝi. Bil kaj Koko sanas kiel eble plej bone. Mankas al mi la tempo skribi pli multe, ĉar mi havas ankoraŭ multon por fari. Ĝis morgaŭ! Kun mil kisoj, via onklino Lotjo.

S^ino Polimo.—Kiam ŝi forsendis la leteron?

S^o Polimo, serĉante.—Ho! ŝi tute ne skribis la daton... atendu, mi trovas ĝin sur la kovrilo..... (serĉante.) Sed tio estas terura! la ŝtampaĵo estas tiel malklara, ke mi ne povas legi ĝin.

S^ino Polimo.—Eble ŝi venos hodiaŭ!... Ĉu ŝi skribis nenion pri sia mono?

S^o Polimo.—Nenion.

S^ino Polimo.—Se ŝi nur ne estus nun venonta. Kara ĉielo, imagu al vi, ke ŝi alvenas, kiam niaj gastoj estas...

S^o Polimo.—Ho tio ne malhelpos. Ŝi tiam povos tuj konatiĝi kun ili.

S^ino Polimo.—Jes, sed mi preferus, se ŝi venus, kiam ni solaj estos hejme.

S^o Polimo.—Mia kara, ne maltrankviliĝu. (Post momento.) Ĉu vi ekaŭdis, ke la najbaroj scias pri nia onklino? Mi jam ekaŭdis kelkajn aludojn pri ŝi.

S^ino Polimo.—Kelkajn aludojn?

S^o Polimo.—Jes,... la najbaroj moke parolas pri: ora onklino, pri diamanta onklino kaj cetere; oni jam diris, ke ŝi tute ne alvenos. Ankaŭ oni disrakontas, ke ŝi perdis sian monon, kaj ke ni estas devigataj transloĝiĝi pro la alta luprezo de nia domo. Eĉ la buboj sur la strato moke rigardis min, demandante unu al la alia: ĉu la ora onklino jam alvenis.

S^ino Polimo.—Sed tio estas terurega, Fritso. Imagu do al vi, ke ŝi ne estas riĉa, tiam ni vere devos transloĝiĝi, ĉar...

S^o Polimo, kolerete.—Kion do vi pensas pri ŝi...; mi rediras, ne maltrankviliĝu.... Se mi nur scius, kiam ni povus atendi ŝin. (Oni sonorigas laŭte.)

S^ino Polimo, ektimigite.—Kara Dio! Kiu estas tie!?

S^o Polimo.—Eble jam kelkaj gastoj.

S^ino Polimo.—Ho jes, mi tute ne pensis pri ili. Nu, Mario do malfermas por vidi kiu sonorigis; ni estas pretaj akcepti la vizitantojn... Se onklino nur ne alvenos hodiaŭ! (Eniras la gesinjoroj Hejno, kaj la gesinjoroj Dalmo.)

Sceno kvina

GES^oj POLIMO, GES^oj HEJNO, GES^oj DALMO.

S^o Hejno.—Bonan vesperon karaj amikoj, koran gratulon!

S^ino Hejno.—Korajn gratulojn pri la datreveno de la doktoro! (Ili donas la manojn al gesinjoroj Polimo.)

S^o Dalmo.—Bonan vesperon! Mi deziras al vi la sanon!

S^ino Dalmo.—Karaj amikoj! mil gratulojn! (Ili donas la manojn al gesinjoroj Polimo.)

S^o Polimo.—Mi dankas, amikoj!

S^ino Polimo.—Koran dankon al vi ĉiuj! Sidiĝu, sidiĝu! (Ĉiuj sidiĝas.)

S^ino Polimo.—La gesinjoroj Smitso ne povas veni, ili estis tie ĉi antaŭ momento dirante, ke ili tuj devas vojaĝi Amsterdamon.

S^ino Hejno.—Ho kia bedaŭro!

S^o Hejno.—Mi tre bedaŭras, ni sentos lian foreston, ĉar la kapitano estas ĉiam tiel bona amuzanto.

S^ino Dalmo.—Tia li estas!

S^o Dalmo.—Mi jam antaŭe ĝojis pro lia ĉeesto... sed: «unue la aferoj kaj poste la amuzaĵoj», kiel diras la proverbo; ne vere?

S^o Hejno.—Ĉu la ekskapitano ankoraŭ ne venis? Ordinare li estas la unua ĉe la festoj.

S^o Dalmo.—Vi estas prava, sinjoro, ordinare li estas la unua, sed li..... (oni sonorigas)..... ho, jen li, sendube!

S^ino Polimo, rigardante timete la malfermotan pordon, mallaŭte al Polimo.—Se ĝi nur ne estas la onklino!

S^o Polimo, mallaŭte.—Ne timu! Nia onklino nun ne venos, cetere ŝi kompreneble venos veturile, kaj ni ekaŭdos la bruadon de la radoj. (Eniras Sinjoro Laŭdo.)

Sceno sesa

LA SAMAJ, S^o LAŬDO.

S^o Laŭdo.—Ha! miaj karaj! (Donante la manon al la ĉeestantoj)... Kiel vi ĉiuj fartas?... Doktoro, mi gratulas vin kaj vian edzinon, kaj deziras al vi ankoraŭ multajn feliĉajn jarojn, grandegan klientaron kaj... baldaŭ malgrandan amindan doktoreton! ha! ha! ha! kiu ankoraŭ ĉiam mankas en via hejmo.

S^o Polimo, ridante.—Mi dankas vin, maljuna amiko, mi dankas kore.

S^ino Polimo.—Mi dankas, kapitano, sed koncernante la doktoreton, ni havas ankoraŭ sufiĉe da tempo.... Sidiĝu, mi petas!

S^o Laŭdo.—Ho jes, dankon, mi jam vidas mian seĝon sur ĝia ordinara loko... (Sidiĝante.) Sed kie do estas nia amiko Smitso kun lia edzino? Vi do ankaŭ atendas ilin, ĉu ne?

S^ino Polimo.—Jes, ni atendis ilin, kapitano, sed ili ne povas veni ili devas vojaĝi al Amsterdamo pro neatendita kaj tre grava afero, ni tial devas nun bedaŭri ilian foreston.

S^o Laŭdo.—Jes, tio estas bedaŭrinda! (al S^ino Hejno) Ĉu via patrino ne povis veni kun vi, sinjorino Hejno?

S^ino Hejno.—Ŝi preferis resti hejme! Ŝi pretendis, ke ŝi havas tiom por fari—ho! ŝi laboras ĉiam, almenaŭ tion ŝi kredas kaj opinias, ke la mastrumo iras nebone, se ŝi ne zorgas pri ĉio.... Tiaj estas la maljunulinoj!...

S^o Laŭdo.—Tute same kiel mia maljuna panjo!

S^ino Dalmo.—Ŝi ankoraŭ ĉiam estas sana, ĉu ne vere, kapitano?

S^o Laŭdo.—Sana! Dank' al Dio, jes! Mi kelkfoje vere devas pensi, ke ŝi estas pli forta ol mi mem. Ŝi legas tute sen okulvitro... metas ankoraŭ fadenon tra la kudrilo, kvazaŭ ŝi estis nur dudek-jara, kaj tamen ŝi jam estas okdek-kvin!

S^ino Dalmo.—Jam okdek-kvin!... Mirinde! (Malgranda silentado).

(S^ino Polimo servas la gastojn.)

S^ino Dalmo, al Dalmo, mallaŭte.—Ili baldaŭ venos, ĉu ne?

S^o Dalmo, mallaŭte.—Jes.... silentu do!

S^ino Dalmo, mallaŭte.—Oni ne aŭdos min; mi vere miras, kiel la kapitano ludos sian rolon, kaj kiel li vidiĝos kiel nigrulo.

S^o Dalmo, mallaŭte.—Silentu do!

S^o Laŭdo.—Ĉu vi aŭdis, gesinjoroj, pri tiu terura mortigo?

Ĉiuj.—Mortigo?

Laŭdo.—Jes! Mi aŭdis antaŭ horo ĉirkaŭe, ke maljuna sinjorino, vojaĝante per vagonaro de Rotterdamo al nia urbo, estis mortigita mezvoje de mizerulo, kiu ŝtelis de ŝi multege da mono, kiun ŝi portis kun si. (Mire.) Ĉu vi tute ne ekaŭdis pri ĝi?

Ĉiuj.—Ne. Kara ĉielo. Kia krimo. Kia abomenaĵo!

S^ino Polimo.—Ĉu ŝi vojaĝis sola?

S^o Laŭdo.—Mi ne scias pli, ol mi rakontis...

S^ino Polimo.—Se la mortigito nur ne estas...

S^o Polimo.—Sensencaĵo! Eble la tuta rakonto ne estas vera, oni ĉiam rakontas tiom! Kiel do ĝi povus okazi!

S^o Laŭdo.—Oni tamen diregas, ke vere ĝi okazis!

S^o Polimo.—Ho, kara kapitano, ne kredu ĝin!

S^ino Hejno, al S^o Hejno, mallaŭte.—Kiel ili venas malfrue! Mi jam de longe atendis ilin!

S^o Hejno, mallaŭte.—Silentu do! Vi perfidos la tutan ŝercaĵon.

S^o Laŭdo, al S^o Polimo.—Ĉu vi antaŭ mallonge ekaŭdis ion pri via onklino, doktoro?

S^o Polimo.—Ho jes! ni atendas ŝin eble jam morgaŭ. Mi ĵus ricevis ŝian lastan leteron.

S^o Hejno.—Kiel neatendite!

S^ino Hejno.—Jam morgaŭ? He!

Ges^oj Dalmo, kune.—He!

Laŭdo.—Domaĝe, ke via datreveno ankaŭ ne estas morgaŭ, doktoro, ni tiam povus festi ĝin en ĉeestado de via onklino. (Oni sonorigas laŭtege.)

S^ino Polimo, ekterurite.—Kara Dio!

S^o Laŭdo.—Eble kliento por vi, doktoro.

S^o Polimo.—Mi ne ĝin esperas, kapitano, ni sidas tiel agrable kune, ke kliento, en tiu ĉi horo... (Oni aŭdas laŭtan bruadon en la koridoro, post momento eniras Mario.)

Sceno sepa

LA SAMAJ, MARIO.

Mario.—Doktoro, ĵus alvenis maljuna sinjorino, ŝi staras kun granda nigrulo en la koridoro, kaj demandas ĉu vi estas hejme.

S^ino Polimo.—(Rigardas timete la gastojn, kvazaŭ ŝi volus diri: foriru do ĉiuj. Jen nia onklino, kiu alvenas; malgranda silento.)

Mario.—Nu, doktoro, kion mi diros al ŝi?

S^ino Polimo.—Sed kara Fritso, iru do por akcepti ŝin... Vi do komprenas, ke ĝi estas nia onklino kun la nigrulo. Ili do ne povas resti en la koridoro!

S^o Polimo.—Ĉu mi enirigos ilin tien-ĉi? (Li ĉirkaŭrigardas konfuze kelkan tempon, sed vidante, ke la gastoj restas trankvile, li fine eliras, sekvata de Mario.)

S^ino Polimo.—Kiel neatendite! Ni atendis ŝin nur morgaŭ! (Eniras maljuna sinjorino, en la mano ŝi portas grandan kaĝon en kiu sidas papago. Ŝi estas sekvata de nigrulo vestita per livreo; li portas du grandajn valizojn.)

Sceno oka

GES^oj POLINO, GES^oj HEJNO, GES^oj DALMO, S^o LAŬDO, S^ino PLENVOLO, la onklino; BIL, negro.

Onklino.—Mi nur timas kara nevo, ke mi ĝenos viajn gastojn.

S^o Polimo.—Ho, kontraŭe, kara onklino, ili estos tre feliĉaj konatiĝi kun vi. (Montrante sian edzinon.) Jen mia edzino, kiu jam tiel longe atendis vin kun malpacienco.

Onklino.—Aminda edzineto, mi kredas! Nu kara nevino, mi tre ĝojas fine vidi vin (kisas ŝin), kaj kore esperas, ke ni baldaŭ fariĝos bonaj amikinoj—sed ŝajnas, ke vi estas iom nervema, estu do kvieta, kaj ne lasu vin ĝeni de mi! (La gastoj stariĝas ĉiuj.)

S^ino Polimo.—Kara onklino, estu la bone venintino en nia hejmo, mi esperas, ke ĝi plaĉas vin.

Onklino.—Ho, ĉio ŝajnas al mi bone tie-ĉi!

S^o Polimo.—Onklino, permesu, ke mi konigu al vi niajn amikojn: Gesinjoroj Hejno! Sinjoro Hejno estas advokato, kaj jam de longe nia amiko... Gesinjoroj Dalmo! Sinjoro Dalmo konatiĝis kun ni antaŭ nelonge, li estas negocisto... Sinjoro Laŭdo, ekskapitano, kiu vizitas nin preskaŭ ĉiutage. (La onklino faras malgrandan riverencon, la gastoj same ĝin faras.)

S^o Polimo.—Ĉu vi volas sidiĝi tie, onklino, apud mia edzino? Pardonu, onklino, ke mi ankoraŭ ne senigis vin de via kaĝo, ĉu vi permesas, ke mi starigu ĝin en la angulon de la ĉambro sur la tableton? Morgaŭ ni zorgos pri pli bona loko. (Li metas la kaĝon sur tableton en la fundo de la sceno.) Kia bela birdo! Kaj ĝi parolas, kiel vi skribis al ni!

Onklino.—Ĝi diras nur kelkajn vortojn, kiam ĝi tion deziras; mia edzo instruis ilin al ĝi; li tre amis la beston.

S^o Polimo.—Kompreneble! (La nigrulo metas la valizojn en alia angulon kaj poste sin starigas post la seĝo de sia mastrino.)

S^ino Polimo.—Sed onklino, via negro,... via servisto, mi volas diri...

Onklino.—Li sin nomas Bil, kuzino.

S^ino Polimo.—Ho jes, mi nun memoras, ke vi nomis lin tiel en viaj leteroj. Ĉu mi montros al Bil lian ĉambron? Li eble estas laca pro la vojaĝo, kaj Mario povus...

Onklino.—Ho ne, kara nevino, tute ne, unue li estas tre forta, kaj due mi preferas (se almenaŭ vi konsentas), ke li restu hodiaŭ vespere post mia seĝo, li tiel kutimas servi min, kaj... mi pensas, ke viaj amikoj, kiuj sendube ankaŭ fariĝos la miaj, bonvolos iom konatiĝi kun Bil.

S^ino Polimo.—Ĉu vi mem ne estas laca, onklino? Ĉu vi ankaŭ trinkos teon, aŭ ĉu vi deziras, ke nia servistino aranĝu por vi...

Onklino, ridetante.—Mi do jam diris, kara nevino, ne maltrankviliĝu pro mi; mi estas tre kontenta, ke mi min trovas en tia bona kaj amika societo. Faru kvazaŭ mi loĝus jam de longe ĉe vi.

S^ino Polimo.—Kaj Bil? Onklino?

Onklino.—Ho, li neniam prenas ion en mia ĉeesto, li jam en Rotterdamo trinkis kaj manĝis....

S^ino Hejno, mallaŭte al Hejno.—Mi vere admiras la kapitanon, li vidiĝas kiel vera negro. Kie do li prenis tiun livreon?

S^o Hejno, mallaŭte.—Kaj rigardu lian edzinon; ŝi estas vera Amerikanino. Mi ne rekonas ŝin!

S^ino Hejno, al Onklino.—Estas esperinde, sinjorino, ke tiu ĉi urbo plaĉos al vi.

Onklino.—Mi tute ne dubas pri tio, sinjorino.

S^ino Hejno.—Ĉu jam estas longe, de kiam vi forlasis Eŭropon?

Onklino.—Jes, jam tre longe, mi estis nur dudek-jara, kiam mi iris Amerikon kun mia edzo.

S^o Hejno.—Via edzo estis kuracisto, ĉu ne vere?

Onklino.—Jes sinjoro, kiel mia nevo....

S^o Polimo.—Tamen li estis multe pli instruita ol mi....

Voĉo el la angulo de la scenejo.—La doktoro estas fripono. (La gastoj laŭte ridegas.)

S^ino Polimo.—Jen la papago, he! ĝi parolas klare...

S^o Laŭdo.—Ĉu via birdo ĉiam tiel bone parolas sinjorino? Mi estas surprizita; ion tian mi neniam ekaŭdis.

S^ino Hejno.—Sed kiun doktoron ĝi celis?

S^o Hejno.—Eble ĝi celis nian amikon! ha! ha! ha!... (La gastoj ridegas laŭte.)

S^o Polimo, ŝerce.—Via papago jam volas malamikiĝi kun mi, kara onklino.

Onklino.—Lasu ĝin nur paroli! Ĝi ne scias, kion ĝi diras.

La voĉo el la angulo.—Fritso trinkas bieron! (Ĉiuj ridegas.)

S^ino Dalmo.—Ĉu li scias paroli ankoraŭ pli multe, sinjorino?

Onklino.—Ankoraŭ kelkajn frazojn; ju pli oni parolas en ĉambro, des pli ĝi ankaŭ parolas; kelkfoje tamen ĝi ne malfermas la buŝon dum tuta tago.

S^ino Dalmo.—Mirinde!

S^o Polimo.—Mi tre ĝojas, ke vi alportis ĝin, onklino, ĝi vere povas amuzi la societon.

Voĉo el la angulo.—La doktoro estas fripono. (La gastoj ridegas.)

Onklino, al Bil.—Bil, metu tukon super la kaĝo.

Bil.—Jes ma'm!^[1] (Bil malfermas valizon, elprenas tukon kaj metas ĝin sur la kaĝon kaj refoje stariĝas post la onklino.)

S^ino Hejno, mallaŭte.—Sed tio estas mirinda! Mi ne komprenas, kie ili prenis tiun parolantan papagon.

S^o Hejno, mallaŭte.—La papagon ili eble prunteprenis ie, sed kompreneble ĝi ne parolas...

S^ino Hejno, mallaŭte.—Ni ĉiuj ĝin aŭdis!

S^o Hejno, mallaŭte.—La voĉo estos de iu, kiu sin kaŝis post la pordo.

S^o Laŭdo, al Onklino.—Ĉu vi volas vendi vian papagon, sinjorino? Mi deziras posedi tian parolantan birdon.

Onklino.—Mi jam havas ĝin dudek jarojn sinjoro, kaj intencas ĝin havi ĝis mia morto, almenaŭ se miaj genevoj ne estos ĝenataj de ĝi.

S^o Polimo.—Kontraŭe.

S^ino Polimo.—Kara onklino, pri kio vi pensas; ni vere jam amas la birdon.

Onklino.—Koko estas tre dolĉa papago, ĝi mordas neniam.

S^o Polimo.—Ho, ni baldaŭ fariĝos bonaj amikoj, la birdo kaj mi.

Voĉo el la angulo.—La doktoro estas fripono. (La gastoj ridegas.)

S^o Polimo, flanken.—Malbenita besto!

Onklino.—Ĉu vi bone metis la tukon Bil?

Bil.—Jes ma'm!

S^ino Hejno, mallaŭte al Hejno.—La kapitano estas vere aktoro, rigardu, kiel grave li rigardas nin.

S^o Hejno, mallaŭte.—Jes, sed lia edzino superas lin! Mi neniam povis kredi, ke ŝi tiel bone taŭgis por la teatro.

S^ino Dalmo, al Onklino.—Ĉu via servisto nur parolas angle, sinjorino?

Onklino.—Jes, nur angle.

S^o Laŭdo.—Se vi konsentas, sinjorino, mi instruos al li nian lingvon.

Onklino, ridetante.—Mi dankas vin, sinjoro. Bil lernos ja nian lingvon baldaŭ sen instruisto; li jam bone ĝin komprenas, ĉar en Ĉikago, mi parolis kun mia edzo nur nian gepatran lingvon. Ĉu ne vere Bil?

Bil.—Jes, ma'm!

S^ino Hejno, mallaŭte al S^o Hejno.—Strange, ke ŝi ne parolas pri sia mono.

S^o Hejno, mallaŭte.—Atendu nur.

S^o Dalmo.—Ĉu vi havis belan marvojaĝon, sinjorino?

Onklino.—Tre malbelan.

S^ino Polimo.—Onklino skribis al ni pri tiu vojaĝo; la vetero estis sufiĉe beleta, sed ŝi terure suferis pri la marmalsanoj.

S^o Laŭdo.—Kaj oni diras, ke tio estas tre malagrabla malsano.

S^o Polimo.—Malagrabla, jes; sed feliĉe ne danĝera.

La voĉo el la angulo.—La doktoro estas fripono. (La gastoj ridegas.)

S^o Polimo, mallaŭte.—Malbenita birdo! atendu nur, mi baldaŭ igos vin senti, ke mi estas tia.

Onklino, al Bil.—Bil, portu kokon ekster la ĉambro.

Bil.—Jes ma'm. (Li ĝin faras kaj revenas, reprenante sian lokon.)

S^ino Polimo.—Ho kara onklino, ĝi tute ne ĝenas nin!

Onklino.—Sed ĝi ĝenas min; ĝi fariĝas tro brua, kaj tion mi ne amas.

S^o Hejno, al Onklino.—Diru fojon, sinjorino, ĉu oni ankaŭ ludas komedietojn en Ameriko?

Onklino.—Ho jes, sinjoro!

S^ino Hejno, al Onklino.—Ĉu la negroj ankaŭ kunludas?

Onklino, kun surprizo.—Ho jes!

S^o Hejno.—Ĉiuj negroj en Ameriko estas nigraj ĉu ne? En nia lando troviĝas nigruloj, kiuj tamen ne estas negroj.

Onklino ne respondas.

S^ino Hejno.—En nia lando eĉ troviĝas nigruloj, kiuj estas kapitanoj, ĉu ne vere sinjoro Laŭdo?

S^o Laŭdo.—Ho sendube! (al Onklino.) Ĉu estas jam longe, de kiam vi perdis vian edzon, sinjorino?

Onklino.—Ne sinjoro, mia edzo mortis antaŭ kelkaj monatoj.

S^o Hejno.—Mi iam ekaŭdis, ke la vidvinoj en Ameriko tre baldaŭ reedziniĝas. (Onklino ne respondas, S^o Polimo rigardas S-on Hejno kolerete.)

S^ino Hejno.—Eble tio dependas de la riĉeco de la vidvinoj, kiel ankaŭ en nia lando.

S^o Laŭdo.—Nu, mi estas fraŭlo maljuna, sed fraŭlo kun juna koro, kaj, se mi ekkonus bonan vidvinon, kiu akceptus mian manon, mi vere....

S^o Hejno.—Vi tiam ekprenus ŝin!

Laŭdo.—Volontege! Sed nur kondiĉe, ke ŝi posedus 100 000 dolarojn!

S^ino Hejno, montrante la onklinon.—Mi supozas, ke onklino posedas ilin. Vi estus bela paro! (Oni eksonorigas du fojojn tre laŭte.)

Onklino, rigardas ekterurite la gastojn, sed ne respondas. Poste al Bil.—Diru Bil, tiu ĉi domo ŝajnas al mi frenezulejo!

Bil.—Jes ma'm!

Mario, ekstere, ĉe la pordo.—Doktoro! alvenis refoje maljuna sinjorino kun negro, ili estas en la koridoro, kaj la sinjorino diris, ke ŝi estas via onklino el Ameriko!

S^ino Hejno.—Kara Dio! Jen la vera onklino!

Ĉiuj, konsterne rigardas al la pordo, la unue veninta onklino ellasas krion kaj eksvenas. Bil ĉirkaŭrigardas kolere. Subite eniras dua sinjorino strange kaj ridinde vestita, kaj portante malplenan kaĝon. Ŝin sekvas negro, same vestita strange, sed per livreo multkolora, li portas du grandajn antikvajn pluvombrelojn kaj grandan kofron, li terure rulas siajn okulojn.

Sceno naŭa

LA SAMAJ, GES^oj SMITSO.

Dua Onklino, enirante kun multe da bruado.—Kie do estas mia kara nevo? Kial li ne iras al mi renkonten por ĉirkaŭbraki min? Ho mi estas konvinkita, ke li alprenos min en sian hejmon, kvankam oni forŝtelis mian tutan monon... (Subite ŝi ekvidas la unue venintan negron kaj lian mastrinon, ŝi ellasas laŭtan krion, ankaŭ eksvenas kaj ekfalas en la brakojn de la due veninta nigrulo. Brua movado inter la gastoj, kiuj ĉiuj stariĝas.)

S^ino Polimo.—Kio do okazas? Ĉu mi sonĝas? Ĉu ĉiuj homoj fariĝis frenezaj?.. Fritso! helpu do nian onklinon, ŝi perdis la konscion.

S^o Polimo, iras al la unue veninta onklino kiu iom post iom rekonsciiĝas, la alia onklino same rekonsciiĝas kaj ĉirkaŭrigardas terurite. La gastoj silente forŝteliĝas el la ĉambro, unu post la alia.

Sceno deka

GES^oj POLIMO, S^ino PLENVOLO, BIL, GES^oj SMITSO

S^ino Polimo, al la dua onklino.—Kion signifas tio, sinjorino? Kiu vi estas? Kion vi deziras?

Dua Onklino, S^ino Smitso, preskaŭ plorante.—Pardonu min, kara amikino. Estas mi, via fidela Karolino.

S^ino Polimo.—Kaj tiu negro?

S^o Smitso, la due veninta negro.—Mil pardonojn, sinjorino Polimo, mi estas Smitso.

S^o Polimo.—Sed kion do vi volas?

S^ino Smitso.—Ni volis nur ŝerci, ho ve!... Ni volis nur ludi malgrandan komedieton, sed tute ne pensis, ke via onklino jam alvenis. Ni nur volis surprizi vin, kiel via onklino el Ameriko. (Al la vera onklino.) Estimata sinjorino! Ni ne intencis ofendi vin.... Ho! mi mortos pro honto... kompatu nin!... pardonu nin! ho pardonu nin! (Ŝi ploras.)

S^o Smitso, al onklino.—Mi volas fari ĉion, kion vi postulos de mi, estimata sinjorino, mi eĉ volas mortpafi min, se tio povas kontentigi vin... mi... mi... ho ve!..

Onklino, bonkore.—Mi nun komprenas ĉion, miaj amikoj, kaj mi pardonas vin ĉiujn fundkore; bonvolu diri la samon al la aliaj, mi petas; ĉar mi tre bedaŭrus, se miaj genevoj malamikiĝus kun bonaj homoj pro mi, kaj nun iru kviete hejmen. (La geedzoj Smitso honte foriras.)

Sceno lasta

GES^oj POLIMO, S^ino PLENVOLO, BIL

S^ino Polimo—Ho kara onklino, kion vi do devas pensi pri ni! Mi nun...

S^o Polimo.—Aŭskultu, kara onklino! Al ĉiuj, kiuj hodiaŭ vespere tiel ofendis vin, mi malpermesos por ĉiam la eniron en mian domon. Mi ne rigardos ilin plu kiel miajn amikojn, ĉar mi neeble povus forgesi kaj pardoni la abomenan ŝercon, kiun ili faris. Mi tuj skribos al ĉiuj.

Onklino, ridete interrompante lin.—Vi skribos, ke mi pardonas ilin, kaj ke mi ne deziras, ke la reciproka amikeco, kiu jam tiel longe ekzistas inter vi, estus rompita pro mi....

S^ino Polimo.—Kaj vi restos ĉe ni, ĉu ne vere, kara onklino?

Onklino.—Nu, mi pensas, ke mi faros plej bone restante, ĉar via domo plaĉas al mi! Ĉu vi ne same opinias tion Bil?

Bil.—Jes ma'm!

S^ino Polimo, kisante onklinon.—Kara onklino, mi dankas vin, vi estas vere tro bona por ni!

S^o Polimo.—Kara onklino, vi estas anĝelo!

Voĉo el la koridoro.—La doktoro estas fripono!

H. J. Bulthuis.

Piednoto

1. Jes sinjorino.