Halka/I

by de Stanisław Moniuszko (muziko) kaj Włodzimierz Wolski (libreto)

HALKA

---

AKTO UNUA

---

En la urbo, en la domo de la reĝa tablestro (Stolnik).

Flanka salono. Profunde de la scenejo estas tri altaj vitropordoj kun elirejo en la ĝardenon. Sur unu flanko de la rigardantoj oni vidas pordon duonmalfermitan al la balsalono, sur alia flanko estas tablo, apud kiu sidas la gastoj, festenantaj kun Stolnik; Zjemba kuretas laboreme kaj plenverŝas la pokalojn. El la balsalono, helege lumigita, aliaj gastoj eliras po-pare, dancante la polonezon, kaj ili rondiras en la salono.

SCENO I

STOLNIK, ZJEMBA, kaj ĤORO DE GASTOJ.

ZJEMBA.

Longe vivu paro juna!
Gefianĉojn benu Dio!
Floru amo, harmonio,
En ilia vivo kuna!
Du juveloj sin ja ligas
De antikva virt’ polana,
Du blazonoj sin kunigas:
Odrovonĵa kaj Pomjana.

ĤORO.

Vivu, vivu! — paro juna!
Amo en la vivo kuna
Harmonie ligu vin!
Jen antikvaj du juveloj,
Du blazonoj de nobeloj,
Digne unuigas sin.

ZJEMBA kun ĤORO.

Ni rigardu kun kortuŝo!
Tut-egala ind’ ilia:
Ĝust-kreita por Januŝo
Stolnik-filino Zofia!

KELKAJ GASTOJ.

Jen egala juna paro,
Per beleco kaj dotaro!
En feliĉo kaj bonsano
Longe vivu! longe vivu
Odrovonĵo kaj Pomjano!

STOLNIK.

Al sinjoroj ni el koroj
Dankas por dezir-dediĉ’.
Do, amikoj! al kalikoj!
Ni amu nin!

ĤORO.

 Por feliĉ’!
(Zjemba kun la Ĥoro foriras, kriante ankoraŭ: « Ili vivu!»)

SCENO II

STOLNIK, ZOFJA, JANUŜ (enirante el salono).

JANUŜ.

Benu, patro kaj sinjoro!
Tiel nomas mi jam vin.

ZOFJA.

Vi elektis per favoro,
Kore mi deziris lin.

(Kune.)

Benu, patro kaj sinjoro!
Jen humila peto nia.

STOLNIK.

Longe ligo la beata
Estis kor-deziro mia.

ZOFJA kaj JANUŜ.

Benu, patro, plej amata!

STOLNIK (benante).

Via volo, Di-sinjoro,
Ĉiel-patro, estu do!

(Aŭdiĝas kanto malantaŭ la scenejo :)

Kiel rompita vente arbeto
Estas animo la mia.

ZOFJA.

Jen kies voĉ’?

(Kanto malantaŭ la scenejo :)

Kie vi estas, roza kroneto,
Kie vi floro lilia?

ZOFJA.

 Malĝoja tia!
Vi, Januŝ, ne konas ĝin?

(Kanto malantaŭ la scenejo :)

Ĉion forprenis, Janko-karulo,
Kion fordoni mi povis…

JANUŜ (konfuzite al Zofja).

Mi ne konas…
(Flanke.) Ho ĉagreno!
Kiu alkondukis ŝin?

(Kanto malantaŭ la scenejo:)

Ĉie lin serĉas mia okulo,
Sed lin nenie retrovis…

STOLNIK.

Kiu nokte en ĝardeno
Kantas, mi ne scias ĝin?

JANUŜ (flanke).

Voĉo jen de Halka sonas…
Ŝi aperis tie ĉi?
Eble ree frenezanta…

ZOFJA.

Januŝ! Kial do ekstere
Plendas kanto malespere?

STOLNIK.

Malrespekto aroganta!
(Li volas iri en la ĝardenon, Januŝ lin haltigas.)

JANUŜ (kortuŝite al Zofja). Mia kara fianĉino! Tiu kanto al ni diras: Ĝoje tremas nia sino, Tie brust’ malgaje spiras! Sonas plenda ĝem’, Mi rigardos mem! ZOFJA (al si). Kiel ĝoje tremas sino! Kaj mi kore lin admiras: Al mizero de virino Doni helpon li deziras! Sonas plenda ĝem’ Do li iras mem! STOLNIK. Malmodesta la virino! Sed ĉagrene kanto spiras… Doni helpon ni deziras. Ĝoje tremas nia sino, Tie sonas ĝem’! Vi rigardu mem!

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right\}\,}$

Kune.

(Li foriras kun Zofja, kiu kun admiro rigardas Januŝon.)

SCENO III

JANUŜ (sola, maltrankvile).

(Recitativo.)
Kial ŝi venis ĉi-tia-hore?
Ĉu sendas ŝin la infero?
La plendon mi sentas dolore,
Sed tro malfrua jam afero.
Alian mi ekamis kore…
Ha! jen larmoj de sufero!…
Ŝin konsolu vort’ favora…
Kaj poste for! for! for!
De larm’ dolora.
(Kanto.)
Kial en horo soleca tia,
Kiam sopiris mi en montar’,
Ekbrilis ĉarma vizaĝo via,
Ekbrilis blonda harligo via,
Buŝo korala, ridet’ radia,
Pupiloj bluaj sub okulhar’?
Kial animo, kiel rivero
De l’ vent’ subite ekscitis sin?…
Sur vin, orfino, sola sur tero,
Sur vin, orfino, falis mizero,
Eterne sekvas vin malespero,
Kaj via plendo doloras min.

SCENO IV

JANUŜ, HALKA (ŝi eniras ne vidante lin komence).

HALKA.

(Kanto.)
Kiel rompita vente arbeto
Estas animo la mia.
Kie vi estas, roza kroneto,
Kie vi floro lilia?
Ĉion forprenis Janko, karulo,
Kion fordoni mi povis;
Ĉie lin serĉas mia okulo,
Sed lin nenie retrovis.
Kie vi estas, falko aera,
Kie vi, mia brilanta suno?
Mi, kiel kampa flor’ en aŭtuno,
Sen vi, pereas mizera.
(Ŝi turnas sin kaj, ekvidinte lin, kun ĝojkrio kuras al li kaj kaptas lian manon.)
Ho Janko, karulo!
Jen, Jontek diris, min malĝojigis,
Ke vi forlasis min, pereigis…
Sed mi vin vidas! Mi kapon premas
Al via brusto! Mi ĝoje tremas!
Kaj vi min same rigardas nun,
Ho, mia falko! ho, mia sun’!

JANUŜ (flanke).

Kiel mensogi? Ah! — en momento,
Kiam ĉi larmoj por mi turmento.
(Al Halka.)
Vana la ploro, sufero via!
Ĉu vin forlasi mi iam volis?
Sed nun foriru, ke onklo mia
Ne vidu, ke ni interparolis!
Tamen ne timu! Vin fort’ nenia
El mia koro forigos nun!

HALKA (ravite).

Ho, mia falko, ho, mia sun’!

JANUŜ (forŝovas ŝin delikate).

Trankvile do, trankvile nun!
Mi ne forgesos, mi ne forlasos!
Vi iru ekster la urba muro,
Atendu tie, apud Vistul’,
Ĉe kruca vojo, ĉe sankt-figuro,
Mi venos tuj, via karul’…
Kaj baldaŭ jam revenos ni
Al la montar’… tie feliĉ’
Atendas nin.

HALKA (ripetas ĝoje).

En la montar’, ree feliĉ’
Atendas nin.

JANUŜ.

Kun kiu vi?

HALKA (ne atentante).

Ho, mia falko!

JANUŜ.

Vi venis mem?

HALKA (ne atentante, ĉiam pli ĝoje).

Ho, suno mia!
Sinjoro bona jen restis vi!

JANUŜ (urĝante).

Foriru nun! mi venos mem!

HALKA.

Sinjoro!

JANUŜ.

Foriru nun! mi venos mem!

HALKA.

Sinjoro bona! ĉiam amas min…

JANUŜ.

Iru, mi petas vin!

HALKA.

Vi min ne forlasos, karo!
Sed revenos al montaro,

Falko de mi!
Ĉe l’ lorento mi ne plendos,
Sed sopire mi atendos

Ĝis alflugos vi.
Ni por ĉiam nin kunigos,
Solc morto nin disigos,

Se ordonos tion Di’!

JANUŜ (maltrankvile).

Jes, mi vin ne lasos, kara,
Sed revenos al montara

Hejmo de ni.
Vi ne ploros, vi ne plendos,
Sed trankvile min atendos,

Ĝis revenos mi.
Ni denove nin kunigos,
Sole morto nin disigos,

Se ordonos tion Di’!
(Alpreminte ŝin al sia koro, li forkondukas ŝin en la ĝardenon, fermas ĉiujn tri pordojn kaj iras medite en la salonon. La gastoj haltigas lin sur la sojlo.)

SCENO V

JANUŜ kaj la GASTOJ.

UNUJ.

Kie estas jun-sinjoro?
En festena, ĝoja horo!

JANUŜ (devigite gaje).

Estas mi, tie ĉi.

ALIAJ (ĉirkaŭante lin, pli mallaŭte).

Sort’ feliĉa al vi brilas,
Zonjo bela, kiel stel’.

JANUŜ (medite donas al ili manon).

Dankas mi, dankas mi!

KELKAJ.

Vi gratulas kaj babilas,
Jen… muzikas la kapel’!

SCENO VI

LA SAMAJ, STOLNIK.

(Stolnik tenas Zonjon sub la brako. Zjemba kun arĝenta kruĉo; unu el gastoj tenas en mano grandegan pokalon el tempoj de la reĝo Zigmunt. En la salonpordo montriĝas kelke da virinoj.)

HORO (riverencante al Stolnik).

Ho, tablestr’, kompatu do!
Vi ripozi ne permesas,
Manĝi, trinki ni ne ĉesas,
Ni festenas tro!

UNU EL GASTOJ (malpleniginte la pokalegon, transdonas ĝin al Zjemba).

De l’ ŝatinda mastro sanon!

ĤORO.

Ho, tablestr’, kompatu do!

K. t. p.

DUA EL GASTOJ (al kiu trinkis la antaŭiranta).

De l’ ŝatinda parencaro!

STOLNIK (kortuŝite, lasas la manon de Zofja kaj riverencas al ĉiuj kore per ĉapo.)

Karaj moŝtoj! sinjoraro!
Konfuzite, mi ne scias
Kiel danki plej korsente,
Tiomflanke ĉi-momente
Sur min fluas alt-honoro.
(Kun larmoj.)
Jen, kunsentas vi en koro,
Ke la sol-posteulino,
Mia Zonjo, solfilino,
En la vidva mia stato
Baldaŭ patron jam forlasos
Por kuniĝi kun amato.

JANUŜ kaj ZOFJA (kliniĝante ai liaj piedoj).

Patro kara!

STOLNIK (levas ilin).

Ho filino, kar-infanoj!
Do, sinjoroj, vi permesu,
(Al gastoj pli gaje.)
Kaj amuzi vin ne ĉesu!

ĤORO

Vivu! Vivu!

STOLNIK (vigle).

Junularo! nun po paro
Vi ekdancu fajranime!
Salte, kure, hop! mazure
Kalkanfrapu pol-kulime!

ĤORO

Vivu! Vivu!

ZJEMBA (mallaŭte al Stolnik).

Jen propono! En salono
Oni dancas fajre, vive.
Provu ni laŭ sama tono!

STOLNIK.

Kara Zjembo! efektive!
Mi konsilon laŭdas vian!

ZJEMBA (en salonpordo).

Muzik’! Dancon mazovian!

(Oni aŭdas el la salono muzikon, kiu ludas la «mazuron»; enkuras dancantaj paroj. — Zjemba rondiras plue kun la kruĉo, kiun la servistaro replenigas de tempo al tempo, kaj kun kaliko. — Post ĉiu toasto aŭdiĝas: — vivu! Stolnik kun Zofja kaj kelkaj gastoj, sinjoroj kaj sinjorinoj, sidiĝas. Januŝ, malantaŭ ili, staras medite.

La kurteno falas.